Kościół w Rogiedlach

Rogiedle (niem. Rogerteln)... Warmia północna... kościół parafialny
p.w. św. Małgorzaty...

To bardzo stara wieś, lokację otrzymała z rąk Henryka Fleminga w roku 1297.
O kościele po raz pierwszy wzmiankuje się w dokumentach w roku 1358. 

Obecną świątynię zbudowano w II połowie XV wieku, konsekrowana powtórnie przez biskupa Marcina Kromera 15 września 1580 roku ku czci św. Małgorzaty. Prawdopodobnie w tym samym czasie przedłużona została ku zachodowi, gdyż cześć ta wyróżnia się zmianą na wątek ceglano - kamienny. Pod koniec XVII wieku lub na początku następnego stulecia dobudowano zakrystię, a w roku 1850 nadbudowano wieżę. 

Od roku 1510 do 1887 był to kościół filialny, który został przekształcony w roku 1913, z samodzielnej palcówki duszpasterskiej, w parafię. Pięć lat później dobudowano do kościoła nową, od strony południowej, obszerną nawę, zakłócając jego pierwotny charakter. Bryła gotyckiej świątyni czytelna jest jedynie od strony północnej i wschodniej, od strony zachodniej i południa dominuje architektura neogotycka, niezupełnie spójna z częścią starą.

Jest to kościół orientowany, typu salowego, z zakrystią od północy i wieżą od zachodu. Murowany z cegły o układzie gotyckim z użyciem zendrówki, na podmurówce kamiennej. 

Wieża w dolnej części murowana z użyciem cegły oraz ociosanych kamieni polnych, nadbudowana z cegły z neogotyckim szczytem. W głównej jej części widoczna jest wnęka zakończona łukiem półkolistym, w której umieszczono małe wąskie okna, a w zwieńczeniu, niczym maswerk, ślepe okno.  

Korpus nawy zewnętrznej wieńczy ozdobny, otynkowany fryz.

Okna rozmieszczone harmonijnie, niegdyś ostrołukowe, obecnie przekształcone, z łukami odcinkowymi.

Szczyt wschodni o schodkowym frontonie rozdzielony jest  pięcioma ostrołukowymi blendami oraz kątowo ustawionymi lizeno - sterczynami, które wieńczą trójkątne szczyciki. W dolnej części jedynie pojedyncza blenda zakończona łukiem odcinkowym.

Zakrystia ozdobiona jest barokowym szczycikiem z trójkątnym przyczółkiem oraz  pilastrami i spływami.

W północno - zachodniej części ściany korpusu, a więc w tej części, która została rozbudowana około roku 1580, wmurowane są, w myśl ówczesnych przesądów stare koła młyńskie (nie wyrzucano zużytych kamieni  młyńskich, tylko wmurowywano je w mury kościołów, a wynikało to z szacunku dla chleba... kamienie mieliły zboże, a z mąki wypiekano chleb).

Bardzo interesująca jest też narożna skarpa, w którą wmurowano kamienną kulę armatnią z czasów wojen polsko - krzyżackich.

Wnętrze w części starej przykrywa  strop z barokową polichromią dekoracyjną
z motywem wici akantu, mocno przemalowany. Pośrodku olejny obraz przestawiający św. Małgorzatę.

W części nowszej strop oddzielony jest podłużnym podciągiem wspartym na dwóch kolumnach z kapitelami stylizowanymi na jońskie.

Wyposażenie kościoła barokowe z XVII wieku.
Ołtarz główny z 4 ćwierci XVII  wieku z kręconymi kolumnami i ozdobnymi uszakami, w których stoją rzeźby św. Piotra i św. Pawła, w zwieńczeniu św. Małgorzata i po bokach św. Jan Chrzciciel i prawdopodobnie św. Antoni. W części środkowej znajduje się obraz Ukrzyżowania z II połowy XIX wieku.

Boczne ołtarze, regencyjne, z około 1730 roku.

Ambona z okresu wczesnego baroku z roku 1654 z przemalowanymi przedstawieniami św. Szczepana, Wolfganga i Wawrzyńca oraz sceną Ogrojcową na parapecie schodów.

Chór z organami mało ozdobny.

Kropielnica granitowa zapewne średniowieczna.

  Kościół stoi na starym cmentarzu, można więc natknąć się na stare, żelazne krzyże...

Ta stara wieś z górującym nad nią kościołem znajduje się przy  bocznej drodze prowadzącej z Lubomina do Dobrego Miasta.

Mariola Adela Karpowicz


Źródła:
Tadeusz Chrzanowski, Przewodnik po zabytkowych kościołach północnej Warmii, Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, Olsztyn 1978
Piotr Skurzyński, Warmia i polskie Dolne Prusy, Wydawnictwo Region
Praca zbiorowa, Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, tom I Święta Warmia, Kuria Metropolitarna Archidiecezji Warmińskiej, Olsztyn 1999