Kościół w Kramarzewie

Kramarzewo, niedaleko Tłokowa - Warmia południowa  - kościół św. Rocha... aby go znaleźć trzeba jechać ze trzy kilometry szutrową drogą wśród łąk i pól... ale warto, bo z górki zachwyca swym urokiem...

Kościół otwierany jest jedynie dwa razy w roku: na św. Rocha - 15 sierpnia i w Zielone Świątki. W 2014 roku przypadały 8 czerwca, więc będąc tego dnia w okolicach Tłokowa mogłam tam zajrzeć, gdy przyozdabiano świątynie na poniedziałkową mszę.

Powstanie tego kościoła łączy się z legendą o znalezieniu w lesie przez pasterzy w roku 1652 (inne źródło, czyli Ilustrowany przewodnik po dawnej Warmii - "Łyna - Guber" Wojciecha Kujawskiego, podaje rok 1562)  bursy i puszki  z Najświętszym Sakramentem.  Mieszczanie jeziorańscy wybudowali w tym miejscu w roku 1665 (chociaż na kaplicy jest informacja, że w 1645 roku) kaplicę ku czci Najświętszego Sakramentu i św. Rocha (po panującej na Warmii dżumie). Przybywały tu liczne pielgrzymki, tak, że stała się największym sanktuarium św. Rocha na Warmii. W roku 1750 kaplicę wzmocniono i dobudowano wieżę, której już nie ma. Konsekrował ją sam biskup Ignacy Krasicki 20 września 1790 roku. W 1866 roku rozbudowano kaplicę od strony zachodniej: poszerzono przęsło od zachodu oraz wykonano nową fasadę.

Obecny ceglany kościół jest orientowany, a zbudowano go w stylu barokowym...  jest prostokątny, typu salowego. Wygląda pięknie, gdyż w 2008 roku wykonano konserwację elewacji oraz prace ratunkowe, konstrukcyjne ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Od wschodu ma małą zakrystię, wielobocznie zamkniętą ze sklepieniem krzyżowym.

Elewacje zewnętrzne rozczłonkowane są przez dwuwarstwowe lizeny i belkowanie.

Okna są niewielkie zakończone łukiem, a dookoła budowli rozciąga się ozdobny fryz.

Ozdobą kościoła są również blendy.

Obok świątyni stoi kamienny krucyfiks, otoczony ceglanym murkiem, z datą 1777 na cokole - w przeszłości sklasyfikowany jako Zabytek III klasy.

Wnętrze kościoła jest jednonawowe z niewielką ilością ozdób.

Ołtarz główny jest rokokowy sprzed 1790 roku z obrazem św. Rocha...

mocno nadszarpniętych czasem aniołów...

i dwóch alegorycznych postaci kobiecych.

W skromnym wyposażeniu zauważyłam tabernakulum reliefowe, drewniane, mocno zniszczone...

Ołtarze boczne również są rokokowe: lewy z obrazem Ukrzyżowanego z pierwszej połowy XIX wieku...

 prawy zaś z obrazem Jana Chrzciciela.

Na  ścianie, po prawej stronie można zauważyć figurę Matki Boskiej z Dzieciątkiem w opłakanym stanie...

Chór muzyczny pochodzi z końca XVIII wieku w niezłym zachowaniu...

 ambona w stylu klasycystycznym, również  nieźle zachowana.

Przy wejściu, po prawej stronie stoi stara granitowa kropielnica.

Niełatwo znaleźć tę świątynię. Trzeba miejscowych pytać o drogę. No i trzeba mieć szczęście jak ja, by trafić na otwartą...

 Źródła: Przewodnik po zabytkowych kościołach południowej Warmii
 Wojciech Kujawski, Łyna - Guber, Ilustrowany przewodnik po dawnej Warmii

Kościół w Żegotach

Żegoty... Warmia północna ... kościół p.w. Jana Laterańskiego...

Wieś założona w latach 1333 - 1342 przez Henryka Lutra, wójta warmińskiego, zatwierdzenie przywileju lokacyjnego uzyskała w roku 1358 z rąk biskupa Jana  Stryprocka. Najwcześniejsze informacje o miejscowym proboszczu pochodzą  z roku 1375. Pierwszy kościół zbudowany był w XIV wieku, ale w wieku XVI  uległ spaleniu. Świątynię szybko odbudowano i w 1606 roku został poświęcony przez biskupa Szymona Rudnickiego. Na początku XX wieku poważnie zagrożoną budowlę rozebrano i zastąpiono okazałym neogotyckim kościołem p.w. św. Jana Laterańskiego, wzniesionym w latach 1909 - 1910 i konsekrowanym przez biskupa Augustyna Bludau.
Jest to murowana z czerwonej cegły trójnawowa hala z wyodrębnionym prezbiterium i wieżą.

Na wielokątnej wieżyczce na sygnaturkę była kiedyś, pochodząca z poprzedniej świątyni, chorągiewka z datą 1515, ale niestety już jej nie ma. Zastąpił ją metalowy krzyż. Sama wieżyczka jest konstrukcji metalowej i zakończona jest ostrym daszkiem.

Kościół  posiada niewiele zdobień, ale na uwagę zasługują blendy z jednej i drugiej strony prezbiterium i  zachodniej ścianie świątyni oraz dość gęsto rozmieszczone dwustopniowe przypory okalające  budowlę...

 okna wypełnione dwułuczem...

  oraz kilka ceglanych sterczyn...

Wnętrze nakryte jest  sklepieniem żebrowym, a jego wyposażenie ma w większości  neogotycki charakter i tworzy jednolitą stylowo całość. Miejscowi powiadają, że jeszcze 20 lat temu sklepienie pokryte było pięknymi polichromiami, ale niestety zostały zamalowane na biało...

Ołtarz pochodzący z roku 1912 nawiązuje swym charakterem do ołtarza z fary w Lidzbarku Warmińskim.  

Ambona również neogotycka, bardzo oszczędna w zdobienia.

Na uwagę zasługują obiekty, które  przetrwały z poprzedniej budowli m.in. barokowy krucyfiks z końca XVII wieku znajdujący się w południowej nawie bocznej. Jest wyjątkowej urody... a o jego pięknie i unikalnym charakterze stanowi to, że opleciony jest wieńcem z winnymi gronami, w którym wplecione są Narzędzia Męki.

Kościół otacza neogotyckie ogrodzenie  z bramkami wejściowymi...

i czterema narożnymi kaplicami, co jest wyraźnym, choć bardzo późnym nawiązaniem do tradycji odpustowych kościołów warmińskich.

W dwóch z owych kaplic znajdują się ludowo - barokowe rzeźby: Matka Boska z Dzieciątkiem i św. Józef.

Kościół widoczny jest z już za Klutajnami, jadąc z Lidzbarka Warmińskiego w kierunku Jezioran, i pięknie się prezentuje w porannym słońcu, gdy jadę dwa razy w tygodniu do miejscowej szkoły. Jest jednym z piękniejszych, które do tej pory widziałam na Warmii, myślę, że ma to może związek z miejscem, które szczególnie lubię...

Źródło: Tadeusz Chrzanowski "Przewodnik po zabytkowych kościołach północnej Warmii"