niedziela, 15 lutego 2015

Kościół w Piotrowcu

Piotrowiec (niem. Peterswalde) ... Warmia północna... kościół p.w. św. Jana Chrzciciela...




Wieś otrzymała lokację w roku 1330 z nadania Kapituły Warmińskiej (uposażono również kościół), ale wzmiankowana była po raz pierwszy dokumencie z roku 1326. Najwcześniejsze  informacje o miejscowym proboszczu pochodzą z roku 1343. Pierwszy kościół (gotycki) p.w. NPMaryi i Wszystkich Świętych spłonął w roku 1581. Następny (renesansowy), który wzniesiono w roku 1589 dedykowany św. Andrzejowi zniszczyli Szwedzi w latach wojny północnej. Obecny p.w. Jana Chrzciciela wzniesiony w 1771, konsekrował w roku następnym biskup pomocniczy Karol von Zehmen. W roku 1945 kościół ponownie spłonął i został częściowo wyburzony. Odbudowano go dopiero w 1956 roku, a ostatniej już konsekracji dokonał  biskup Tomasz Wilczyński w roku 1959.
Świątynia w Piotrowcu to budowla orientowana,  typu salowego,  murowana z cegły na kamiennej podmurówce,  z wieżą od zachodu. W czasach swojej świetności całkowicie otynkowana. Dzisiaj pozostały resztki tynku, chociaż północna cześć zewnętrznej nawy kościoła zachowała go do dnia dzisiejszego.






 Wieża, dobudowana w roku 1829, przecięta  gzymsem, z oknami zamkniętymi koszowo, zwieńczona dachem namiotowym przechodzącym w smukłą podbitą blachą iglicę z krzyżem.





Portal wejściowy bardzo skromny, zakończony łukiem półkolistym.







W części środkowej, powtarzający się z trzech stron motyw: w niewielkiej płycinie, małe okienko oraz zabite deskami wejście!






Po obu bokach wieży widoczne są przybudówki.














 W części południowej korpusu dobudowana kruchta.






Szczyt wschodni zwieńczony metalowym krzyżem,  nieco bardziej ozdobny. Widoczne są okna zakończone koszowo, podobnie zresztą jak w całym korpusie. Po bokach pozostałości wolut ( pięknie kiedyś wyprofilowanych w tynku, jak mniemam)...






a pod gzymsem zatarta inskrypcja fundacyjna na resztkach tynku.






Świątynię otacza mocno nadszarpnięty czasem  ceglano - kamienny, kryty dachówką  płot z kutą bramą wejściową.






Ten bardzo skromny barokowy kościół wskutek wielokrotnych przebudów zatracił prawie całkowicie swoje cechy stylowe.  Jest też mocno zniszczony, wymaga pilnej restauracji,  w zasadzie  wygląda na opuszczony.  Wewnątrz nie byłam, gdyż zamknięty był na amen. Można go znaleźć (chociaż nie tak łatwo, bo jest na skraju wioski)  7 kilometrów na północ od Pieniężna, prawie na granicy Warmii.


Źródła:
Tadeusz Chrzanowski, Przewodnik po zabytkowych kościołach północnej Warmii.
Piotr Skurzyński, Warmia i polskie Dolne Prusy.

sobota, 7 lutego 2015

Kościół w Lutrach

Lutry (niem. Lautern) ... Warmia południowa... Kościół p.w. św. Magdaleny i św. Walentego...






Wieś założona przez wójta warmińskiego Henryka von Lutra w latach 1333 - 1343. W II połowie XIV wieku zbudowano tu kościół gotycki, który w 1550 roku spalił się. Po odbudowie konsekracji, 18 kwietnia 1580 roku, dokonał biskup Marcin Kromer ku czci św. Magdaleny. Obecny kościół budowany był w latach  1860-1863, a  ponownie konsekrował go  biskup Andrzej Thiel 3 czerwca 1893 roku, dodając przy tej okazji drugiego patrona - św. Walentego.
 Jest to kościół orientowany, trójnawowy, typu halowego. Wzniesiono go z cegły na kamiennej podmurówce.




Od zachodu znajduje się trzykondygnacyjna, o skomplikowanej konstrukcji w dolnej części, ośmiokątna wieża z kruchtą. Po obu stronach znajdują się dwie niższe wieżyczki, zwieńczone, jak i sama wieża, hełmami ostrosłupowymi.





 Zdobią ją podłużne blendy, zakończone ostrołukiem i trójkątne szczyciki zakończone krzyżami.










 Portal kruchty wieżowej łączącej się z nawą główną wyodrębniony. W zwieńczeniu schodkowy,  nad wejściem ostrołukowym widoczny krzyż.






Całość wieży wsparta wysokimi skarpami z dwuspadowym daszkiem oraz ozdobiona w płytkich wnękach fryzem arkadowym .






Natomiast po stronie wschodniej znajduje się wyodrębnione z korpusu, podparte przyporami, trójbocznie zamknięte prezbiterium z ostrołukowymi oknami ozdobionymi kamiennymi maswerkami.






Budowlę oplatają dość gęsto rozmieszczone przypory.








Niewątpliwą ozdobą świątyni są duże, ostrołukowe, wypełnione kamiennym maswerkiem okna...







wyodrębniona zakrystia z ceglanymi wnękami i schodkowym zwieńczeniem...







oraz szczyt schodkowo-sterczynowy wschodniej ściany. 






Do wnętrza, przez zamkniętą kratę, zajrzałam jedynie obiektywem aparatu, a i tak byłam pod wrażeniem jednolitego wystroju wyposażenia.





Zarówno ołtarz główny...






jak i ambonę wykonano  w drewnie w stylu neogotyckim.





Świątynia otoczona jest kamiennym murem z ceglanymi bramami...






Kościół znajduje się przy głównej drodze z Biskupca do Bisztynka. Obok jest duży plac, więc warto zatrzymać się na chwilę, aby przyjrzeć mu się z bliska :)


Mariola Adela Karpowicz

Źródła:
Przewodnik po zabytkowych kościołach Południowej Warmii. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne